۷ مورد از فواید بازی شطرنج برای کودکان

دوران کودکی مهم‌ترین زمان برای رشد و توسعه افراد است. چرا که آموزش‌ها و بازی‌هایی که در این دوره انجام می‌شود، تاثیر بسزایی روی شخصیت و توانایی‌های بعدی کودکان دارند. یکی از این بازی‌ها، شطرنج است که علاوه‌بر سرگرمی، مزایای ذهنی و اجتماعی مهمی برای کودکان دارد. در ادامه این مقاله قصد داریم، بازی شطرنج برای کودکان را به شما معرفی کنیم و ۸ مورد از  فواید بازی شطرنج برای کودکان را مورد بررسی قرار دهیم.

 مزایای شطرنج برای کودکان چیست؟

بازی شطرنج به‌عنوان یک فعالیت هیجان‌انگیز، چالش‌برانگیز و آموزنده، نقش مهمی در پرورش ذهن و روحیه رقابت‌پذیری کودکان ایفا می‌کند. این بازی جذاب، میدانی برای بروز خلاقیت، تفکر استراتژیک، برنامه‌ریزی بلندمدت و تقویت مهارت‌های تصمیم‌گیری است.

چراکه شطرنج به کودکان کمک می‌کند تا از طریق شکست‌ها و پیروزی‌های پیاپی، با مفاهیمی همچون موفقیت و شکست، افتخار و حسادت آشنا شوند. همچنین آموزه‌های ارزشمندی مانند پشتکار، صبر و تلاش مضاعف پس از شکست را تجربه کنند.

علاوه‌براین‌ها، شطرنج به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی خود را تقویت کرده و احساس تعلق به جامعه‌ای بزرگ‌تر را تجربه نمایند. زیرا این بازی، بستری برای آشنایی با دوستان جدید و برقراری ارتباط با افرادی که علاقه‌مندی مشترک دارند، است.

به‌طور کلی، مزایای شطرنج برای کودکان بسیار است، چراکه می‌تواند به مکملی اثربخش در فرایند رشد و تعالی کودکان تبدیل شود و بنیان‌هایی محکم برای موفقیت‌های آینده آن‌ها فراهم کند و همین کافی است تا بهترین دبستان پسرانه منطقه 1 برای این بازی اهمیت ویژه‌ای قائل باشد.

در ادامه این مطلب ۸ مورد از فواید شطرنج برای کودکان را به شما معرفی می‌کنیم و جزئیات آن را مورد بحث قرار می‌دهیم.

1-با شطرنج ذهن کودک خود را به چالش بکشیم

یکی از مهم‌ترین فواید شطرنج برای کودکان، تقویت تفکر انتقادی و مهارت حل مسئله است. شطرنج بازی پیچیده و چالش برانگیزی است که نیازمند در نظر گرفتن حرکات بعدی حریف و برنامه‌ریزی استراتژیک است. هنگام بازی شطرنج، کودک با موقعیت‌ها و شرایط جدیدی مواجه می‌شود که ناچار است برای مقابله با آن‌ها راه‌حل‌های خلاقانه‌ای پیدا کند.

این تجربه به او کمک می‌کند تا یاد بگیرد مسائل را از دیدگاه‌ها و زوایای مختلف بررسی نموده و به جای تمرکز بر یک راه حل، گزینه‌های متنوعی را در نظر بگیرد. علاوه‌براین، شطرنج به کودکان کمک می‌کند تا یاد بگیرند چگونه از تصمیمات و انتخاب‌های خود دفاع کرده و آن‌ها را توجیه نمایند. این مهارت‌های حل مسئله و تفکر انتقادی نه تنها در بازی‌های بعدی شطرنج بلکه در زندگی روزمره و تصمیم‌گیری‌های مهم آینده کودکان کاربرد دارد و می‌تواند بسیار سودمند واقع شود.

2-تقویت قدرت حل مسئله با شطرنج

یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها در زندگی، توانایی حل مسائل پیچیده است. به‌همین منظور شطرنج بهترین ابزار برای آموزش عملی مهارت حل مسئله به کودکان محسوب می‌شود. در طول بازی شطرنج، کودک مجبور است به‌صورت مداوم به پیش‌بینی حرکات و اقدامات آینده حریف بپردازد. همچنین او باید قبل از انجام هر حرکتی، تبعات و آثار آن را در نظر بگیرد.

این فرایند تفکر انتقادی و آینده نگری، مهارت‌های حل مسئله و تصمیم‌گیری کودک را به‌طور چشمگیری ارتقا می‌دهد. چراکه با تجربه بازی شطرنج، کودک یاد می‌گیرد که چگونه در برابر مشکلات پیچیده، آرامش خود را حفظ کرده و با دیدی روشن‌تر، موثرترین راه حل را انتخاب نماید. بهترین پیش دبستانی پسرانه منطقه 1 توانسته با استفاده از این بازی این مهارت را از سنین پایین در کودکان تقویت کند.

3-شطرنج تمرکز و حافظه را ارتقا میدهد

از دیگر مزایای شطرنج برای کودکان می‌توان به افزایش تمرکز حافظه اشاره کرد. بازی شطرنج به‌دلیل پیچیدگی و طولانی بودن، نیازمند تمرکز و دقت بسیار بالایی است. از این رو هنگام بازی، کودک باید با دقت هر حرکت خود و حریف را زیر نظر بگیرد تا اشتباهی رخ ندهد. این فرایند، تمرکز و توجه او را به‌طور قابل توجهی تقویت می‌کند.

علاوه‌براین، شطرنج به حافظه کودک نیز چالش جدی می‌دهد. به‌همین خاطر او باید تمام حرکات و رخدادهای گذشته بازی را به خاطر داشته باشد تا بتواند حرکات بعدی خود را به درستی تصمیم بگیرد. بنابراین تجربه بازی شطرنج، علاوه بر پرورش مهارت‌های ذهنی، باعث تقویت قدرت تمرکز، توجه و حافظه کودکان می‌گردد که این خود یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود.

4-تاثیر شطرنج بر تصمیم‌گیری بهتر کودکان

یکی دیگر از فواید شطرنج برای کودکان، بهبود مهارت تصمیم‌گیری آن‌ها است. زیرا نه تنها شطرنج یک بازی استراتژیک است که طی آن، کودک بارها و بارها در معرض تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد، بلکه او باید در هر لحظه در بین حرکات مختلف ممکن، بهترین و منطقی‌ترین حرکت را انتخاب کند. تجربه تصمیم‌گیری‌های مکرر حین بازی، باعث می‌شود کودک بتواند تصمیمات خود را به‌صورت منطقی‌تر، سریع‌تر و با اعتماد به‌نفس بیشتری بگیرد.

همچنین کودکان در شطرنج یاد می‌گیرد که چگونه پیامدها و تبعات احتمالی هر تصمیم را پیش‌بینی کرده و مسئولیت تصمیمات خود را بپذیرد. این مهارت‌های ارزشمند، کودک را برای مواجهه با تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی‌‌شان در آینده آماده می‌کند.

5-شکوفایی خلاقیت کودکان با شطرنج

یکی دیگر از  فواید شطرنج برای کودکان، تقویت خلاقیت و نوآوری در کودکان است. چراکه شطرنج جز بازی‌های پویا و خلاقانه به‌شمار می‌رود. به‌این علت که کودک در طول بازی مجبور است با شرایط و موقعیت‌های جدید و متغیری روبرو شود که نیازمند یافتن راه حل‌ها و استراتژی‌های نو و خلاقانه است. همچنین او می‌تواند با ترکیب و الگوبرداری از حرکات و تاکتیک‌ها، الگوهای نوینی ایجاد کند یا ایده‌ها و طرح‌هایش را در بازی بیاورد.

این تجربه‌ها باعث تقویت اعتماد به نفس، جسارت و شهامت خلاقانه کودک می‌شود و انگیزه الزم برای تفکر نوآورانه و غیرمتعارف را در او ایجاد می‌کند. در نتیجه این مهارت‌های خلاقیت که از طریق شطرنج کسب می‌شود، در تمامی زمینه‌های آینده زندگی کودک کاربرد خواهد داشت.

6-تقویت ارتباط والدین و کودکان به بهانه شطرنج

شطرنج فرصت بسیار مناسبی برای تقویت روابط والدین و کودکان را فراهم می‌کند. از این رو والدین می‌توانند با بازی شطرنج با فرزندانشان، ساعاتی شاد و پرمحتوا را با هم سپری کنند. این بازی نیازمند تعامل و گفتگوی مداوم طرفین است که موجب افزایش صمیمیت والدین و کودک می‌شود. از این رو والدین می‌توانند با تشویق و حمایت از کودک در طول بازی و بحث در مورد استراتژی‌ها و تاکتیک‌ها، انگیزه و اعتماد به نفس فرزندشان را افزایش دهند.

این تعامل و همفکری مشترک، باعث ایجاد یک پیوند عاطفی میان والدین و کودک می‌شود. همچنین شطرنج روابط بین کودک و والدین را مستحکم‌تر کرده و زمینه را برای گفتگوهای بیشتر بین آن‌ها فراهم می‌کند.

7-تاثیر شطرنج روی صبر و شکیبایی کودکان

یکی از ویژگی‌های بارز بازی شطرنج، طولانی بودن آن برای کودکان است. این ویژگی بازی باعث می‌شود صبر و شکیبایی در کودکان تقویت شود. چراکه آن‌ها مجبورند با وجود گذشت زمان طولانی، با انگیزه و تمرکز کامل به بازی ادامه دهند.

همچنین تجربه بازی‌های متوالی شطرنج، صبر و تحمل کودکان را در برابر ناکامی‌ها و شکست‌ها افزایش می‌دهد و به آن‌ها کمک می‌کند تا در بلندمدت موفق‌تر عمل کنند. از این رو لازم به ذکر است که این ویژگی‌ها برای موفقیت‌های آینده کودکان در تحصیل و زندگی، بسیار حیاتی و تعیین‌کننده است.

جمع‌بندی

بازی شطرنج که بیش از یک سرگرمی ساده است چراکه فواید شطرنج برای کودکان بسیار است. از این رو به‌عنوان یک ابزار آموزشی ارزشمند برای کودکان شناخته می‌شود. این بازی نه‌تنها تفکر انتقادی و مهارت‌های حل مسئله را تقویت می‌کند، بلکه به بهبود تمرکز و حافظه نیز کمک شایانی می‌کند. علاوه‌بر این، شطرنج خلاقیت کودک را تحریک می‌کند و به آن‌ها یاد می‌دهد با چالش‌های مختلف به شیوه‌های نوآورانه خود، روبرو شوند. این بازی همچنین فرصتی برای تقویت ارتباط بین والدین و فرزندان فراهم می‌آورد، که این خود تاثیر بسزایی در روابط خانوادگی و رشد اجتماعی کودکان دارد. 

بنابراین آموزش شطرنج به کودکان، نه‌تنها به رشد ذهنی و هوشی آن‌ها کمک می‌کند، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز توسعه مهارت‌های اجتماعی و عاطفی قوی در آن‌ها شود. این موضوع نشان‌دهنده‌ی تاثیر مثبت و عمیقی است که شطرنج می‌تواند در آینده‌ی کودکان داشته باشد و چگونه می‌تواند به یک سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت در رشد و پرورش آن‌ها تبدیل شود.

سوالات متداول 

• آیا بازی شطرنج می‌تواند برای همه‌ی کودکان مفید باشد؟

بله، بازی شطرنج برای همه کودکان می‌تواند مفید باشد. چرا که این بازی به تقویت تفکر استراتژیک، حل مسئله و تمرکز کودکان کمک می‌کند. همچنین، شطرنج به کودکان این فرصت را می‌دهد تا در یک فضای سرگرم‌کننده مهارت‌های اجتماعی و عاطفی خود را توسعه دهند. این بازی برای کودکان در هر سطحی از توانایی قابل دسترسی است و می‌توان آن را متناسب با نیازها و توانایی‌های هر کودک تطبیق داد.

• چگونه می‌توان کودکان را به بازی شطرنج علاقه‌مند کرد؟

برای علاقه‌مند کردن کودکان به بازی شطرنج، مهم است که فرآیند یادگیری را سرگرم‌کننده و جذاب کنیم. برای مثال استفاده از مهره‌های شطرنج با طرح‌های خلاقانه و رنگی، برگزاری مسابقات دوستانه و استفاده از بازی‌های آموزشی مرتبط با شطرنج می‌تواند کودکان را تشویق کند. همچنین، می‌توان از قصه‌ها و داستان‌هایی که شخصیت‌های آن‌ها شطرنج بازی می‌کنند برای ایجاد ارتباط عاطفی با این بازی استفاده کرد.

• آیا شروع شطرنج از سن خاصی توصیه می‌شود؟

شطرنج می‌تواند از سنین پایین شروع شود، اما به‌طور کلی بهترین زمان برای شروع کودک به بازی کردن شطرنج، بین ۵ تا ۷ سالگی است. زیرا در این سنین، کودکان به اندازه کافی توانایی تمرکز و درک اصول اولیه بازی را دارند. با این حال، مهم است که به‌خاطر داشته باشیم هر کودک منحصربه‌فرد است و برخی ممکن است زودتر یا دیرتر نسبت‌به دیگران آمادگی یادگیری شطرنج را داشته باشند.